Wstępna diagnoza dysku
Gdy nasz komputer zaczyna się “dziwnie” zachowywać, długo się uruchamia, znikają nam dane w postaci plików czy całych katalogów, system Windows restartuje się lub zamyka się z błędem, niewykluczone, że konieczna jest diagnoza dysku twardego. Diagnozę rozpocząć należy od rozkręcenia obudowy komputera i sprawdzenia, czy nasz dysk twardy jest dostatecznie chłodzony, czyli czy wokół dysku jest swobodny przepływ powietrza, czy dysk jest dostatecznie odseparowany od innych dysków i innych urządzeń generujących wysoką temperaturę. Należy też sprawdzić czy wloty powietrza do obudowy nie są zatkane kurzem. Jeśli przepływy powietrza wokół dysku nie jest wystarczający, należy go umożliwić, a ewentualnie niedrożne otwory w obudowie, udrożnić. Następnie sprawdzamy połączenia przewodów, którym dysk twardy jest podłączony do płyty głównej i zasilacza. W miarę możliwości, stosujemy przewody zastępcze i testujemy zachowanie komputera. Tym sposobem wstępna diagnoza dysku twardego za nami.
Programowe sprawdzanie twardego dysku
Teraz przechodzimy do następnego etapu, czyli programowego sprawdzenia twardego dysku. W systemie Windows podstawowym narzędziem do testów twardych dysków jest program pod nazwą CHKDSK. CHKDSK jest programem służącym do sprawdzania i naprawy systemu plików na dyskach twardych, działającym podobnie do polecenia fsck w systemie Linux. W systemie Windows 10 test twardego dysku przy pomocy programu CHKDSK uruchamiamy w wierszu poleceń z uprawnieniami Administratora komendą chkdsk /scan . Jeśli CHKDSK znajdzie błędy, próbujemy je naprawić poleceniem chkdsk /spotfix . W przypadku systemu Linux, diagnoza dysku twardego za pomocą programu fsck jest przeprowadzana automatycznie podczas startu systemu. Narzędzie fsck próbuje też naprawić znalezione błędy. Możliwe jest też ręczne uruchomienie fsck przez Administratora, w konsoli tekstowej systemu.
Test stanu fizycznego nośnika magnetycznego
Innym sposobem sprawdzenia twardego dysku jest test S.M.A.R.T., który obsługuje większość dostępnych na rynku twardych dysków. Jest to test stanu fizycznego nośnika magnetycznego wykorzystywanego w twardych dyskach do zapisu informacji, ale także pamięci dysków SSD. Diagnoza dysku twardego typu S.M.A.R.T. może być przeprowadzona przy pomocy wielu narzędzi, także darmowych, między inymi HDDScan czy CrystalDiskInfo działających w systemach Windows oraz smartctl dla systemu Linux. Analiza stanu twardego dysku S.M.A.R.T. to test kilkudziesięciu parametrów pracy dysku twardego, z czego 10 to atrybuty priorytetowe dla stanu urządzenia i bezpieczeństwa przechowywanych danych. Niektóre z ważnych atrybutów S.M.A.R.T. to Read Error Rate oznaczający ilość błędów odczytu z powierzchni talerzy dysku, czy Realocated Sector Count, który informuje nas o liczbie ponownie przydzielonych sektorów z danym, po wykryciu błędów. Poza krytycznymi parametrami, S.M.A.R.T informuje nas m.in. o temperaturze dysku, liczbie cykli start/stop, czy też o liczbie przepracowanych przez dysk godzin.
Stosując powyższe sposoby na diagnozę dysku, jest bardzo duże prawdopodobieństwo odnalezienia usterki i jej naprawy.Oczywiście większość z nas nie zrobi tego samemu. Wskazane jest z resztą aby z takimi problemami udać się do sprawdzonego serwisu komputerów aby przez samodzielne nieumiejętne naprawy nie spowodować jeszcze większej szkody.
Jednak niektóre awarie dysków twardych oznaczają konieczność wymianu dysku na nowy. Należy pamiętać, że dyski twarde mają określoną żywotność, dlatego zawsze należy wykonywać kopie zapasowe ważnych danych.